Bezspornie istnieje wyraźny związek między rolnictwem, środowiskiem naturalnym, bioróżnorodnością a zrównoważonym zarządzaniem zasobami, takimi jak woda i ziemia. Istnieje również związek między rolnictwem a rozwojem gospodarczym i społecznym obszarów wiejskich.

Województwo ma stosunkowo korzystne w skali kraju warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa. Pod względem jakości gruntów, agroklimatu oraz warunków wodnych świętokrzyskie plasuje się na poziomie wyższym niż średnia krajowa. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi 69,3 przy średniej krajowej 66,6. Wyraźne jest terytorialne zróżnicowanie jakości gleb. Najlepsze gleby tj.: I, II, III klasy bonitacyjnej występują w południowo-wschodniej części województwa, natomiast w gminach północno-zachodnich przeważają gleby słabe.

Najwyżej rolniczą przestrzeń produkcyjną ocenia się w powiecie kazimierskim (96,4) sandomierskim (94,1) i opatowskim (86,5), najniżej zaś w powiatach skarżyskim (49,2) i koneckim (49,4).

Grunty rolne na terenie naszego województwa spełniają wysokie wymagania środowiskowe, co oznacza, że nie ma zanieczyszczeń nawozami i pestycydami, metalami ciężkimi i innymi pochodzenia przemysłowego.

Niezaprzeczalnym atutem obszarów wiejskich regionu jest stosunkowo dobry stan środowiska pozwalający na specjalizację gospodarstw w produkcji ekologicznej oraz produkcji wymagającej ekstensywnych metod upraw, w tym wysokich nakładów pracy. W województwie świętokrzyskim liczba gospodarstw ekologicznych
z certyfikatem wzrosła z 25 w 1997 roku, do 932 w roku 2007. W skali kraju, pod względem ilości gospodarstw ekologicznych nasz region zajmuje 4 miejsce. Najwięcej z nich położonych jest w powiatach: pińczowskim, kieleckim, starachowickim i ostrowieckim. Średnio na jedno gospodarstwo ekologiczne w roku 2006 przypadło 6200,00 złotych dotacji. Największe sumy trafiły do Włoszczowy (9418 zł), Sandomierza (7512 zł) oraz Skarżyska Kamiennej (6904 zł).

Zasadniczym celem rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie świętokrzyskim jest produkcja żywności o jak najwyższej jakości i wartości biologicznej, wolnych od syntetycznych środków ochrony roślin, nawozów syntetycznych, żywności niemodyfikowanej genetycznie.

Produkcja ekologiczna jest prowadzona na powierzchni  ponad 9000 ha użytków rolnych. Wg oceny ŚODR w Modliszewicach około 5 % gospodarstw ekologicznych specjalizuje się w produkcji warzyw i roślin sadowniczych. Głównym ich problemem jest nadal stosunkowo mała towarowość.

W państwach Unii Europejskiej coraz bardziej znaczącą rolę odgrywa wytwarzanie, ochrona i promocja żywności wysokiej jakości. Opóźnienia rozwoju produkcji rolnej na skalę przemysłowa, a zwłaszcza w zakresie chemicznego wspierania tej produkcji, stają się naszymi atutami. Świętokrzyskie zaliczane jest, bowiem do najczystszych ekologicznie regionów Polski. Mając to na uwadze, powinniśmy jako województwo wykorzystać tę naszą przewagę i „zawalczyć o miano potęgi" - jako kraj, a przede wszystkim nasz region słynący z produkcji zdrowej
i wysokiej jakości żywności.

Dla nas wszystkich, czyli konsumentów, najważniejsze chyba jednak jest to,
iż rolnictwo jest źródłem żywności, która trafia na nasze stoły.

Wciąż wzmagająca się konkurencja, powstała w wyniku otwarcia granic sprawia, iż na rynku pojawia się całe mnóstwo produktów nie tylko rodzimych,
ale także pochodzących zarówno z krajów UE jak i pozostałych, niebędących jej członkami. Stanowi to niebagatelne pole do popisu wszelakim działaniom promocyjnych i reklamowym, mającym za zadanie przyciągnąć uwagę konsumentów do tych a nie innych produktów czy wyrobów spożywczych.

Ponieważ konsument zaczął zwracać baczniejszą uwagę na to skąd pochodzi dany produkt, ale również, co ważniejsze na specyfikę danego produktu. Nie bez znaczenia są dziś jego cechy, które wyróżniają go na tle innych produktów z tej samej grupy asortymentowej, przewyższając „konkurencję" jakością, czy też specyficznymi metodami produkcji.

To wszystko sprawia, że coraz większe znaczenie zaczęły odgrywać szeroko pojęte systemy żywności wysokiej jakości. Ponieważ rynek produktów o wysokiej
i potwierdzonej jakości w Polsce dopiero się rozwija, nie bez znaczenia jest jego wsparcie. W tym celu powstają różne programy i systemy dające możliwości dofinansowania różnego zakresu działań w ramach nich prowadzonych. Umożliwiają one producentom osiągnięcie wyższych dochodów przy jednoczesnej ochronie dziedzictwa narodowego oraz dbaniu o wpływ całego procesu wytwarzania na środowisko.

Głównym celem ustanowienia Systemów Jakości jest zachęcenie producentów do wytwarzania produktów rolno-spożywczych wysokiej jakości, wzmocnienie konkurencyjności produktów na rynkach światowych oraz zapewnienie konsumentom wiarygodnej informacji o jakości produktów rolno-spożywczych. Sprawnie funkcjonujące systemy jakości żywności mogą stanowić narzędzie zwiększające szansę na zyskowną sprzedaż produktów żywnościowych pochodzących z Polski na rynkach innych krajów.

W niniejszym cyklu artykułów, postaram się przybliżyć Czytelnikom, obecnie funkcjonujące zarówno krajowe jak i unijne systemy żywności wysokiej jakości oraz działania, które mogą być w ramach nich podejmowane, rodzaje i wysokość wsparcia, o jakie może ubiegać się producent oraz warunki, jakie należy spełnić, aby uzyskać dofinansowanie. Całość zaś zakończy przegląd naszych świętokrzyskich produktów, które już uczestniczą w Systemach żywności wysokiej jakości.

Maciej Giermasiński