SALCESON KUROZWĘCKI NA LISTĘ PRODUKTÓW TRADYCYJNYCH

Salceson Kurozwęcki zidentyfikowany jako produkt tradycyjny na warsztatach, podczas realizacji projektu „Powróćmy do tradycji kulinarnych", realizowanych przez Świętokrzyską Izbę Rolniczą ze środków Programu AGRO-SMAK dostał pozytywną opinię Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Rady ds. Produktu Tradycyjnego i Regionalnego Województwa Świętokrzyskiego. Oznacza to, że wkrótce zostanie wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w kategorii „mięso świeże i produkty mięsne".

 

Salceson Kurozwęcki zidentyfikowany jako produkt tradycyjny na warsztatach, podczas realizacji projektu „Powróćmy do tradycji kulinarnych", realizowanych przez Świętokrzyską Izbę Rolniczą ze środków Programu AGRO-SMAK dostał pozytywną opinię Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Rady ds. Produktu Tradycyjnego i Regionalnego Województwa Świętokrzyskiego. Oznacza to, że wkrótce zostanie wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w kategorii „mięso świeże i produkty mięsne". Wpisu tego, zgodnie z ustawą o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych dokonuje minister rolnictwa na wniosek marszałka województwa. Na Listę wpisywane są produkty, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji, stanowiące element dziedzictwa kulturowego regionu, w którym są wytwarzane, oraz będące elementem tożsamości społeczności lokalnej. Przy czym, za tradycyjne uważa się metody produkcji wykorzystywane od co najmniej 25 lat. Lista Produktów Tradycyjnych ma na celu rozpowszechnianie informacji o produktach wytwarzanych tradycyjnymi, historycznie ugruntowanymi metodami.

„Salceson Kurozwęcki" jest wyrobem podrobowym, produkowanym w Kurozwękach przez rodzinę Mazurów. Salceson ma tradycyjny kształt i wygląd nadany przez ścianki żołądka wieprzowego, w którym jest wytwarzany. Z obydwu stron osłonki z żołądka są związane nicią bawełnianą lub lnianą. Kształt salcesonu na przekroju jest elipsowaty, z widocznymi kawałkami mięsa ozorkowego, chrząstek i niewielkimi, praktycznie niewidocznymi kawałkami tłuszczu. Na zewnątrz „Salceson Kurozwęcki" charakteryzuje się barwą od białego przez beż i róż do ciemnego brązu, nadaną przez powłokę żołądka wieprzowego. Na przekroju barwa jest marmurkowata, charakterystyczna dla salcesonu z dużą ilością mięsa ozorkowego. W dotyku jest sprężysty, kroi się swobodnie na plastry grubości 3- 4 mm, konsystencja jest zwięzła. Produkt ma niepowtarzalny mięsny smak i aromat, nadany przez odpowiednie skomponowanie proporcji przypraw, głównie pieprzu i ziela angielskiego oraz soli. Produkt zawiera dużo białka zwierzęcego, łatwo przyswajalnego ( gotowane mięso i chrząstki) oraz tłuszcze. Nadaje się do przechowywania krótkotrwałego w lodówce (7-10 dni) oraz do zamrażania.

„Salceson Kurozwęcki" zaczął wytwarzać ok. roku 1950r. Jan Kałamaga - ojciec Małgorzaty Mazur, który terminował u znanego w tym terenie masarza Stanisława Kuracińskiego, a następnie mając 20 lat już sam wyrabiał wędliny. Pracując w GS w Kurozwękach wyrabiał między innymi salceson. Miał specyficzne wyczucie smaku, dotyczące głównie przyprawiania wędlin, w tym salcesonu. Z czasem okoliczni gospodarze, przy uboju gospodarczym korzystali z pomocy J. Kałamagi. Stąd salceson zaczął być znany i doceniany w całej okolicy. Zaczęto do niego dodawać więcej masy ozorkowej i odtąd był jeszcze smaczniejszy. Zmienił się również jego wygląd na przekroju. Był bardziej marmurkowy, apetyczny, różowy. Przy wykonywaniu pracy, związanej z wytwarzaniem salcesonu pomagali członkowie rodziny - żona, córka i zięć. Od 1983 roku Jan Kałamaga przyuczył do samodzielnego wyrabiania salcesonu swojego zięcia Stanisława Mazura, który wyrabia go okazjonalnie do dzisiaj - szczególnie z okazji świąt, spotkań i uroczystości rodzinnych.

Przepis na wytwarzanie salcesonu można znaleźć między innymi w książce „Przetwory w gospodarstwie domowym" K. Pyszkowskiej, gdzie czytamy podobny przepis jak podawany przez wytwórców salcesonu kurozwęckiego.

Salceson wytwarza się z głowizny, ozorków, serca, golonki, oraz przyprawia się solą, pieprzem, zielem angielskim. Po ugotowaniu i przestudzeniu podroby obiera się i kroi na kawałki oraz zalewa się wywarem, w którym się gotowały . Następnie tak przygotowaną masę wkłada się do wcześniej przygotowanego żołądka wieprzowego i pozostawia do wystudzenia w chłodnym miejscu.

Po 10-12 godzinach salceson nadaje się do spożycia.

MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Agencja Rynku Rolnego Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach Krajowa Rada Izb Rolniczych Centrum Doradztwa Rolniczego Pierwszy Portal Rolny Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Fundacja Programów Pomocy Dla Rolnictwa logo_federacja_2