W niedzielę 10 września w Parku Etnograficznym Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni odbyły się uroczyste XXIII Świętokrzyskie Dożynki Wojewódzkie – obchodzone corocznie regionalne święto plonów. Koła Gospodyń Wiejskich i rolnicy zaprezentowali wieńce dożynkowe, wykonane tradycyjnie, z wykorzystaniem tegorocznych zbóż, ziół, owoców i kwiatów, kunsztowne, misternie wykonane, które zgodnie z tradycją są symbolem zakończenia żniw i podziękowania za tegoroczne plony. Obchody rozpoczęła uroczysta msza święta, odprawiona w zabytkowym Kościele z Rogowa w intencji wszystkich rolników, celebrowana przez ks. kan. Łukasza Zygmunta.
W uroczystościach dożynkowych wzięli udział posłowie i senatorowie, przedstawiciele rządu RP, władze Województwa Świętokrzyskiego z wiceprzewodniczącymi Sejmiku Mieczysławem Gębskim i Markiem Strzałą na czele, członkowie Zarządu Województwa z marszałkiem Andrzejem Bętkowskim na czele, wojewoda świętokrzyski Zbigniew Koniusz, Prezes Świętokrzyskiej Izby Rolniczej Stanisław Stanik wraz z członkami zarządu ŚIR, starostowie z poszczególnych powiatów, burmistrzowie i wójtowie gmin, przedstawiciele instytucji i organizacji rolniczych, służb mundurowych, mieszkańcy regionu.
Podczas nabożeństwa miała miejsce uroczysta procesja darów dożynkowych, złożonych przez Samorząd Województwa, starostę kieleckiego oraz burmistrza Chęcin, starostów dożynek, wojewodę świętokrzyskiego, parlamentarzystów, organizacje rolnicze. Poświęcony został chleb eucharystyczny, okazały bochen chleba, wino, kosze owoców, bukiety kwiatów i dożynkowy piękny wieniec. Po nabożeństwie ksiądz kanonik błogosławił również wszystkim wykonawcom powiatowych wieńców dożynkowych, święcąc dary rolnicze.
Marszałek województwa świętokrzyskiego Andrzej Bętkowski złożył podziękowanie za błogosławieństwo dla rolników.
– Mimo ciężkiej sytuacji rolników, niech te Dożynki będą wyrazem wdzięczności za ich ponoszony trud, za umiłowanie ziemi i poświęcenie. Pragnę wyrazić uznanie wszystkim, którzy poprzez swoją ciężką pracę zapewniają nam żywność, że pomimo tych wszystkich niedogodności, z którymi boryka się rolnictwo, jak zawsze stanęliście Państwo na wysokości zadania i z pomocą Bożą zebraliście w całości plony ziemi – podkreślił marszałek województwa Andrzej Bętkowski.
Prezes Świętokrzyskiej Izby Rolniczej Stanisław Stanik powiedział o zmianie jaka zaistniała w obchodach dożynkowych – obecnie dożynki nie tyle są czasem radości, co refleksji. W tych trudnych czasach rolnicy nie powinni być sami, powinno być z nimi Państwo i samorząd, potrzebne jest wsparcie. A na zakończenie dodał – Ziemia Świętokrzyska frajerów nie rodzi.
Barwny korowód dożynkowy wraz ze wszystkimi uczestnikami uroczystości przeszedł na teren sektora małomiasteczkowego parku etnograficznego, gdzie dalsza część dożynkowego święta odbyła się przy dźwiękach muzyki w wykonaniu Orkiestry Dętej z Daleszyc oraz Zespołu Pieśni i Tańca Leśnianie. Dożynki poprowadzili, wraz z gospodarzem województwa marszałkiem Andrzejem Bętkowskim starostowie dożynek Bożena Zapała i Dariusz Przemyski, którzy przekazali na ręce marszałka świeżo upieczony smakowity bochen świętokrzyskiego chleba. Scenę ubarwiły także kosze dorodnych darów owoców, płodów rolnych, kwiatów i ziół.
Za chleb, pracę, trud wszystkim świętokrzyskim rolnikom podziękowania złożył marszałek Andrzej Bętkowski.
Podczas uroczystości dożynkowych w Tokarni pięknie prezentowały się wieńce, przygotowane przez poszczególne świętokrzyskie powiaty. Rozstrzygnięto konkurs na najpiękniejszy wieniec dożynkowy. Komisja Konkursowa powołana została przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego na mocy Uchwały nr7024/23 z dnia 10.05.2023r. W skład komisji oceny wchodzili przedstawiciele:
Świętokrzyskiej Izby Rolniczej – Pani Ewa Borycka Przewodnicząca
Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego – Pani Alicja Śmiech
Muzeum Wsi Kieleckiej – Pani Ewa Wielgus
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego – Pani Anna Małecka
Wojewódzkiego Domu Kultury – Pan Michał Lach
Celem tego konkursu jest kultywowanie oraz popularyzacja najbardziej wartościowych, kulturowych tradycji regionalnych, krzewienie wiedzy o dawnych zwyczajach dożynkowych oraz o roli wieńca, jako głównego rekwizytu obchodów. W wieniec wkomponowane jest całe bogactwo plonów, które występują w danym powiecie i regionie. Bardzo ważne jest stosowanie materiałów naturalnych, zgodnie z Regulaminem, który bywa co roku nieco modyfikowany. Najbardziej istotne jest aby nie stosować żadnych tworzyw sztucznych, sztucznego, syntetycznego kleju. Natomiast bibuła i wstążki występowały w wieńcach od dawna, dlatego jest to materiał zgodny z tradycją.
Zwyciężył wieniec, przygotowany przez gospodynie z powiatu kieleckiego. Drugie miejsce zajął wieniec reprezentujący powiat pińczowski, 3 nagrodę otrzymała kompozycja z powiatu staszowskiego. Wszystkie wieńce, wykonanie starannie i z wykorzystaniem zbóż, ziół, traw, owoców z regionu świętokrzyskiego, zostały otańczone i ośpiewane przez ludowe zespoły śpiewacze. Najpiękniejszy będzie reprezentować, za 2 tygodnie, nasz region podczas dożynek prezydenckich w Warszawie.
Serdecznie gratuluję wszystkim uczestnikom konkursu. Uczestnictwo w Dożynkach Wojewódzkich jest wyróżnieniem dla Państwa, gdyż zostali Państwo wybrani jako najlepsi w powiecie macierzystym. Wojewódzka Komisja Konkursowa nie odpowiada za wybory w powiatach, jedynie wybiera najpiękniejsze wieńce w województwie. Dziękuję członkom Komisji za pracę, która jest trudna i narażona na niezasłużone pomówienia. Członkowie komisji wykonali swoją pracę z najwyższą starannością, dokonując oceny zgodnie z kryteriami zawartymi w Regulaminie. Werdykt był sumą punktów uzyskanych w głosowaniu, bezstronnie i bez żadnych sugestii i nacisków. Decyzja komisji jest zgodnie z zapisem w pkt VII.6. Regulaminu ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie. Konkurs jest tylko jednym z elementów dożynek, które są czasem radości, zabawy i podziękowań za plony. Dlatego myślę, że trzeba podchodzić z dystansem i zrozumieniem oraz szacunkiem do pracy innych. Cieszmy się zakończonymi żniwami, piękną pogodą, dziękujmy za pracę i trud rolnikom oraz za te pięknie uwite wieńce, które są wyrazem artystycznym tego trudnego ale jakże ważnego zawodu rolnika.
Tekst i foto: Ewa Borycka -główna specjalistka w Świętokrzyskiej Izbie Rolniczej
