W piśmie skierowanym do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zarząd Świętokrzyskiej Izby Rolniczej zwraca się z propozycją uwzględnienia poprawki do przepisów dot. płatności obszarowych i uzupełniających zwierzęcych, tak aby były one korzystne dla rolników nabywających gospodarstwa od rolników przechodzących na renty strukturalne a nie dyskryminujące ich. Pismo podpisał Prezes ŚIR Ryszard Ciźla. Pismo tej samej treści zostało wysłane do Prezesa KRIR Wiktora Szmulewicza. Treść pisma publikujemy poniżej.

Dalej publikujemy odpowiedź Ministerstwa w powyższej sprawie.

Na podstawie Rozporządzenia Nr  326 Ministra Rolnictwa  i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie rodzajów objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (z późniejszą zmianą Nr 217 z dnia 11 marca 2010)  uwzględniając zapisy ujęte w § 8 ww. rozporządzenia ze szczególnym uwzględnieniem treści ust. 2 pkt 1 lit c),  wnoszę o nowelizację ww. podstaw prawnych dla nabywców przejmujących gospodarstwa od uczestników programu rent strukturalnych w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013  z wyłączeniem przypadków, u których dla nabywców znajdują się zapisy ujęte w § 6 i 7 ww. rozporządzenia (tzn. składali wnioski obszarowe w latach 2004-2006 lub/oraz ubiegali się o przyznanie tzw. płatności zwierzęcych w latach 2007-2010).

Proponowane zmiany prawne wyżej przytoczonych przepisów mają na celu wyeliminowanie sytuacji, w których wielkość przyznanych płatności zwierzęcych w ramach złożonego przez nabywcę gospodarstwa wniosku obszarowego na kampanię 2011 jest przyznawana m.in. na podstawie § 8 ust. 2 pkt 1 lit. c), czyli według współczynnika DJP wyliczonego jako "... iloraz liczby zwierząt, których posiadaczem był dany rolnik lub jego małżonek, co potwierdza wpis lub zgłoszenie tych zwierząt do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych lub do rejestru koniowatych, o których mowa w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt ... według średniego stanu z okresu od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności zwierzęcej do dnia 14  marca roku złożenia tego wniosku oraz współczynnika 0,3".

 

UZASADNIENIE

Wobec powyższego proponuje się, aby dla rolnika, który składa po raz pierwszy wniosek obszarowy w 2011 i nabył gospodarstwo wraz ze zwierzętami od producenta, który przeszedł na rentę strukturalną - wskaźnik DJP był wyliczany nie według średniorocznego stanu z okresu od 15 września do 14 marca, tylko jako iloraz zwierząt według zał. nr 2 wyżej wymienionego rozporządzenia z dnia 9 marca i współczynnika 0,3 (czyli na podobnych zasadach, jak dla tzw. "starego rolnika").

Powyższą propozycję uzasadniam tym, że obecnie wielkość naliczonego DJP jest ściśle uzależniona od szybkości czynności proceduralnych, na które nabywca nie ma wpływu, czyli:

1. Daty wydania i odebrania przez przekazującego postanowienia odnośnie złożonego przez niego wniosku o przyznanie renty strukturalnej, po którym dopiero może dokonać przeniesienia zwierząt w bazie IRZ dla nabywcy;

2. Daty ogłoszenia przez ARiMR naboru wniosków o przyznanie rent strukturalnych.

Powyższy upływ terminów działa niekorzystnie na nabywcę, gdyż z każdym dniem po 15 września powierzchnia referencyjna wyznaczona dla niego w roku następnym ulega zmniejszeniu skutkując przyznaniem niższych płatności.

 

W dn. 02. lutego br. nadeszła odpowiedź podpisana przez podsekretarza stanu  w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Mariana Zalewskiego. Przytaczamy ją w całości:

„Zgodnie z reformą WPR uchwaloną w czerwcu 2003 roku płatności bezpośrednie w Unii Europejskiej są oddzielone od produkcji rolnej, ponieważ ich nadrzędnym celem jest wsparcie dochodów rolniczych a nie powodowanie zachęt do zwiększania produkcji. Dzięki temu rolnicy dostosowują swoją produkcję do zapotrzebowania rynku i swoich przewag konkurencyjnych, a nie kierują się wysokością płatności bezpośrednich. Wypłata wsparcia nie jest zatem powiązana z obowiązkiem prowadzenia określonej produkcji rolnej, a jej wysokość została określona na podstawie danych historycznych z okresu referencyjnego.

Stosowana w Polsce od 2007 r. płatność zwierzęca jest zgodna z opisanym wyżej kierunkiem zmian Wspólnej Polityki Rolnej w zakresie płatności, polegającym na oddzieleniu wielkości wsparcia od bieżącej produkcji. Przyjęty system stanowi stabilne wsparcie dochodów rolników, a jednocześnie pozostawia swobodę podejmowania decyzji produkcyjnych, nie uzależniając ich od wysokości płatności bezpośrednich.

Historyczny charakter płatności zwierzęcej uzyskano poprzez wprowadzenie obliczanej indywidualnie dla każdego wnioskodawcy powierzchni maksymalnej, która dotyczy okresu referencyjnego i wyznacza górną granicę płatności. Zgodnie z przepisami Rozporządzenia płatność zwierzęca przysługuje więc do powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności, nie większej jednak niż powierzchnia maksymalna, którą stanowi mniejsza z dwóch powierzchni:

- powierzchni ustalonej jako iloraz liczby zwierząt posiadanych w okresie referencyjnym przeliczonych na DJP i współczynnika 0,3 DJP/ha;

- powierzchni trwałych użytków zielonych lub upraw traw przeznaczonych na paszę uprawianych na gruntach rolnych w okresie referencyjnym.

Podkreślenia wymaga fakt, iż wdrażając przedmiotowe wsparcie w 2007 r., przewidziano możliwość przyznania płatności zwierzęcej tym rolnikom, którzy dopiero rozpoczynali działalność (tzw. nowy rolnik). Ponadto, dostrzegając trudności w funkcjonowaniu płatności zwierzęcej, w tym również w zakresie przedstawionym przez Pana Prezesa (R. Ciźlę - przyp. red.), w kolejnych latach stosowania tego mechanizmu podejmowana działania, w celu wyeliminowania tych trudności. Ustosunkowując się w szczególności do zasad przyznawania tego wsparcia dla rolników przejmujących gospodarstwa, należy podkreślić, iż już w roku 2008 wprowadzono możliwość przejęcia uprawnienia do ubiegania się o płatność zwierzęcą w przypadku nabycia wszystkich gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, będącego własnością rolnika, któremu co najmniej raz przyznano płatność zwierzęcą.

Wspomniane powyżej możliwe warianty przyznania płatności zwierzęcej zostały odrębnie uregulowane i wymagają zastosowania odmiennego podejścia. Oznacza to, iż przypadek, kiedy rolnik rozpoczyna prowadzenie działalności rolniczej nie może być rozpatrywany analogicznie jak przypadek, gdy rolnik nabył w całości gospodarstwo rolne od rolnika, któremu przysługiwała płatność zwierzęca.

Zasady przyznawania płatności bezpośrednich tzw. nowemu rolnikowi, zostały odrębnie uregulowane w § 8 rozporządzenia z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz.U. z 2009 r.  Nr 40, poz. 326, z późn. zm.). Zgodnie ze wspomnianym przepisem możliwe jest przyznanie płatności zwierzęcej rolnikowi, który w latach 2004-2006 nie występował z wnioskiem o przyznanie jednolitej płatności obszarowej lub płatności uzupełniającej, natomiast w okresie od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności zwierzęcej do dnia 14 marca roku złożenia tego wniosku  był posiadaczem bydła, owiec, kóz lub koni. W takim przypadku płatność przysługuje do powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych we wniosku nie większej jednak niż powierzchnia maksymalna, którą stanowi mniejsza z następujących powierzchni:

1)      powierzchnia ustalona jako iloraz liczby zwierząt według średniego stanu z okresu od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności zwierzęcej do dnia 14 marca roku złożenia tego wniosku przeliczonych na DJP oraz współczynnika 0,3 DJP/ha,

2)      75% powierzchni gruntów rolnych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie jednolitej płatności obszarowej na dany rok.

Jednocześnie należy podkreślić, iż przepisy ww. rozporządzenia nie zawierają zastrzeżenia, że w przypadku gdy wnioskodawca stał się posiadaczem zwierząt później niż dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności zwierzęcej, przy obliczaniu średniego stanu zwierząt należy brać pod uwagę wyłącznie okres rozpoczynający się od dnia, w którym rolnik posiadł zwierzęta. Prowadziłoby to bowiem do tego, że w przypadku rolników, którzy stali się posiadaczami zwierząt na krótko przed dniem składania wniosku, średni stan zwierząt mógłby być często wyższy niż w przypadku rolników, którzy utrzymywali zwierzęta przez cały okres, to jest od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności do dnia 14 marca roku złożenia tego wniosku.

W związku z powyższym liczbę zwierząt oblicza się w taki sam sposób dla wszystkich rolników ubiegających się o płatność zwierzęcą na podstawie § 8 ust. 2 pkt  1 lit. C, niezależnie od tego, kiedy stali się posiadaczami zwierząt.

Ponadto, należy zauważyć, że liczbę zwierząt (w DJP) wg średniego stanu oblicza się także dla rolników ubiegających się o przyznanie płatności na podstawie § 8 ust.1 pkt 1 lit.a i lit. b, przy czym bierze się pod uwagę inne okresy - wskazane odpowiednio w § 8 ust.2 pkt 1 lit. a  i  lit.b. Dodatkowo przepisy rozporządzenia przewidują również inne podejście, które stosuje się wobec rolników ubiegających się o płatność na podstawie § 6 i 0 branego pod uwagę okresu, lecz liczba zwierząt wg stanu na zawierający się w okresie referencyjnym dzień, w którym liczba zwierząt  (w DJP) skutkowałaby stworzeniem  zachęty dl zwiększenia pogłowia posiadanych zwierząt przynajmniej na jeden dzień zawierający się w okresie od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności do dnia 14 marca roku złożenia wniosku, w celu otrzymania wyższej płatności, a więc oznaczałoby sztuczne tworzenie warunków dla zwiększenia produkcji, nie pozostające w związku z zapotrzebowaniem rynku.

Natomiast kwestie związane z przejęciem gospodarstwa rolnego w przypadku ubiegania się o płatność zwierzęcą zostały uregulowane w § 10 ww. rozporządzenia. Stosownie do wskazanego przepisu rolnik przejmujący gospodarstwo od rolnika dotychczas otrzymującego płatność zwierzęcą jest uprawniony do otrzymania płatności zwierzęcej do powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych we wniosku nie większej jednak niż powierzchnia maksymalna, którą stanowi powierzchnia maksymalna ustalona dla zbywcy, niezależnie od stanu aktualnie utrzymywanych zwierząt ( wcześniejsze przepisy umożliwiały nabywcy gospodarstwa jedynie ponowne określenie powierzchni, do jakiej przysługuje mu płatność, na podstawie aktualnie posiadanych zwierząt, tak jak miało to miejsce dl „nowego rolnika"). Jednocześnie w przypadku gdy rolnik przed nabyciem gospodarstwa sam również był uprawniony do otrzymywania płatności zwierzęcej, płatność przysługuje do powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych we wniosku nie większej jednak niż powierzchnia maksymalna, którą stanowi suma maksymalnej powierzchni ustalonej dla nabywcy (analogiczna zasada obowiązuje w stosunku do rolnika zawierającego związek małżeński z rolnikiem uprawnionym do uzyskania płatności zwierzęcej).

Ponadto obowiązujące przepisy umożliwiają rolnikowi, który przejmuje gospodarstwo rolne po swoich rodzicach, uzyskanie płatności zwierzęcej również w przypadku, gdy rodzice nie byli uprawnieni do jej otrzymania.

W świetle powyższych wyjaśnień należy stwierdzić, iż zmiana sposobu określania powierzchni referencyjnej dla tzw. „nowych rolników" ubiegających się o przyznanie płatności zwierzęcej, nie znajduje uzasadnienia.

W podpisie podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marian Zalewski.