Zarząd Świętokrzyskiej Izby Rolniczej realizując wnioski zgłoszone podczas posiedzeń Rad Powiatowych ŚIR w grudniu ubiegłego roku zwrócił się do Prezesa Krajowej Rady Izb Rolniczych o pilne podjęcie działań w odniesieniu do poniżej przedstawionych wniosków:
" 1.Wnosimy, by kontrole w gospodarstwach rolnych wynikające z warunkowości społecznej były przeprowadzane przez pracowników KRUS. Rolnicy zatrudniają pomocników na podstawie umowy cywilnoprawnej(tzw. umowy o pomocy przy zbiorach) i zgłaszają ich do ubezpieczeń w KRUS. Państwa członkowskie zobowiązane są do wprowadzenia od dnia 1 stycznia 2025 r. do krajowego porządku prawnego mechanizmu warunkowości społecznej. Mechanizm ten polega na uzależnieniu wysokości wsparcia od przestrzegania wybranych przepisów z zakresu prawa pracy (m.in. poprawność zatrudnienia pracowników w gospodarstwie czy warunki BHP). W projekcie ustawy proponuje się, aby system kontroli w ramach warunkowości społecznej bazował na istniejącym w Polsce systemie kontroli prawa pracy i zasad BHP sprawowanym przez Państwową Inspekcję Pracy oraz systemie przyznawania i wypłaty płatności sprawowanym przez agencję płatniczą, której funkcję pełni Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Za kontrole odpowiedzialna ma być PIP(to wprowadzenie kolejnej instytucji kontrolującej rolnika), a za przyznanie i wypłatę płatności ARiMR – za naruszenie przepisów rolnik będzie mógł być ukarany nie tylko karą nakładana przez PIP, ale także sankcją w postaci zmniejszenia należnych w danym roku dopłat. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego posiadając informacje o rolnikach zatrudniających pomocników jest instytucją odpowiednią do przeprowadzania takich kontroli.
2. Postulujemy o rozdzielenie produkcji roślinnej i zwierzęcej w systemie szacowania strat z suszy lub innych zjawisk pogodowych. Sytuacja, w której rolnik w wyniku np. przymrozków zostaje pozbawiony dochodu i odmawiane jest im wsparcie, ponieważ oprócz produkcji roślinnej prowadzi produkcję zwierzęcą jest dyskryminujące i niesprawiedliwe. Wystąpienie suszy, przymrozków czy innych zjawisk żywiołowych powoduje straty w produkcji roślinnej często doprowadzając gospodarstwo do bankructwa pomimo nie wystąpienia strat bezpośrednio w produkcji zwierzęcej. Niejednokrotnie jednak gospodarstwo ponosząc duże straty w produkcji roślinnej zmuszone jest ograniczyć lub wręcz zaniechać produkcji zwierzęcej z powodu braku własnej paszy lub braku środków na ich zakup.
3. Apelujemy o wsparcie dla rolników, którzy ponieśli straty w wyniku przymrozków, które miały miejsce wiosną 2024 roku. Uszkodzenia dotknęły głównie sady oraz uprawy rolne. W dniu 14 lipca ubiegłego roku przez teren powiatu jędrzejowskiego i włoszczowskiego przeszło wyjątkowe zjawisko atmosferyczne, które zdewastowało większość upraw, w wyniku czego wiele gospodarstw zostało zniszczonych w stopniu od 70% do 100%. W następstwie tego kataklizmu wielu rolników znalazło się w trudnej sytuacji finansowej, co skutkuje utratą płynności finansowej. W związku z tym, pojawiła się pilna potrzeba zamrożenia (odroczenia) kredytów i leasingów, aby zapobiec uruchomieniu postępowań komorniczych wobec poszkodowanych gospodarstw. W celu udzielenia wsparcia rolnikom, proponuje się wykorzystanie środków z Funduszu Gwarancyjnego dla Rolników, który został utworzony w poprzednich latach na wniosek organizacji rolniczych. Środki te mogą zostać przekazane bankom, aby umożliwić skuteczne przeprowadzenie procesu odmrożenia.
4. Ograniczenie do minimum dokumentacji wymaganej od rolnika w przypadku kontroli związanej z utrzymywaniem zwierząt gospodarskich przeprowadzanej przez ARiMR, PLW takiej jak plan nawozowy, plan poprawy dobrostanu zwierząt, rejestry, oświadczenia itp. oraz wyeliminowanie konieczności składania zbędnych dokumentów, które można zastąpić danymi uzyskanymi z samej kontroli przeprowadzanej przez organy kontrolne.
Przykład -przy dobrostanie opasów musi być dla zwierzęcia określony kierunek użytkowania opasowy, jeśli kierunek użytkowania dla samca jest inny niż opasowy płatność dobrostanowa nie będzie przyznana, konieczna jest więc zmiana kierunku użytkowania.
Chodzi o stworzenie warunków do swobodnego prowadzenia działalności rolniczej, a nie zajmowanie się wciąż wymaganą przez organy kontrolne skomplikowaną dokumentacją.
5. Wobec zaniżonych wypłat odszkodowań przez koła łowieckie proponujemy, aby koła łowieckie przedstawiały corocznie wysokość przychodu uzyskanego z odstrzałów dzików, za które płaci kołu łowieckiemu instytucja Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Chodzi o oszacowanie skali uzyskanego dochodu z działalności łowieckiej co pozwoli być może wpłynąć na koła łowieckie na bardziej uczciwe wypłaty odszkodowań za szkody spowodowane przez dziki.
6. Nawozy NPK od lipca do września 2024r. zdrożały o ponad 600 zł i ten trend trwa do dziś, kiedy to cena pszenicy brana pod uwagę jako odnośnik spada lub utrzymuje się na niskim poziomie. Taki nieuzasadniony wzrost cen destabilizuje w dużej mierze rynek.
Propozycja rozstrzygnięcia: Obniżyć ceny nawozów wieloskładnikowych aby utrzymać opłacalność.
7. Wniosek w sprawie sprzeciwu wobec przystąpienia Ukrainy do Unii Europejskiej z perspektywy rolnictwa może dotyczyć obaw związanych z konkurencją na rynku rolnym, wpływem na ceny produktów rolnych, czy też obawami o negatywne skutki dla krajowego rolnictwa w wyniku ewentualnych zmian w polityce rolnej UE.
Wnosimy o natychmiastowy zakaz importu z Ukrainy produktów przetworzonych i nieprzetworzonych takich jak cukier, miód, itd.
Nasze obawy wynikają z kilku kluczowych kwestii, które mogą poważnie wpłynąć na konkurencyjność polskiego rolnictwa:
1.Konkurencja na rynku rolnym – Ukraina posiada duży potencjał rolniczy, a po przystąpieniu do UE mogłaby swobodnie eksportować swoje produkty na rynek unijny. W wyniku tego polscy rolnicy mogą zostać narażeni na dużą konkurencję, zwłaszcza w takich sektorach jak zboża, mięso, czy produkty mleczarskie, gdzie różnice w kosztach produkcji są znaczące.
2.Ceny produktów rolnych – Napływ większej ilości ukraińskich produktów rolnych do UE może prowadzić do obniżenia cen na rynku wewnętrznym, co wpłynie na rentowność wielu gospodarstw rolnych w Polsce. Polscy rolnicy mogą mieć trudności z konkurowaniem cenowym z ukraińskimi producentami, którzy mogą oferować tańsze produkty.
3.Dostosowanie do standardów UE – Ukraińscy producenci, przechodząc przez proces integracji z UE, będą musieli dostosować swoje metody produkcji do unijnych norm. Istnieje jednak obawa, że w początkowym okresie tego procesu ukraińskie produkty będą mogły być sprzedawane po cenach niższych, co stwarza nieuczciwą konkurencję dla rolników z innych państw członkowskich, w tym z Polski.
4.Wpływ na politykę rolną UE – Przyjęcie Ukrainy do Unii Europejskiej może zmienić sposób kształtowania polityki rolnej UE. Jest możliwe, że dostosowanie polityki rolniczej do nowej sytuacji geopolitycznej i gospodarczej może skutkować mniej korzystnymi warunkami dla rolników w Polsce, zwłaszcza w zakresie dopłat bezpośrednich i wsparcia dla mniejszych gospodarstw.
Mając na uwadze powyższe obawy, wnosimy o podjęcie działań w celu wyrażenia sprzeciwu wobec przystąpienia Ukrainy do Unii Europejskiej, przynajmniej do momentu, gdy Polska będzie miała pewność, że proces integracji Ukrainy nie zagraża interesom rolników w naszym kraju.
8. Zwracamy się o obniżenie progu szkód rolniczych, powyżej którego wypłacane jest odszkodowanie, do 10%.
Wniosek o obniżenie progu szkód rolniczych do 10% ma na celu zmianę warunków dotyczących wysokości szkód, które są uznawane za straty kwalifikujące się do wypłaty odszkodowania w ramach odszkodowań w stratach rolnych. Wniosek taki może dotyczyć sytuacji, w której rolnik stara się o obniżenie progu, poniżej którego szkody będą uznawane za istotne, i w związku z tym będzie możliwa wypłata odszkodowania.
W związku ze zmianami klimatycznymi, częstymi anomaliami pogodowymi, które prowadzą do trudności w hodowli lub uprawach, bądź z koniecznością ochrony rentowności gospodarstwa rolnego.
Zwiększenie częstotliwości występowania szkód, które przekraczają aktualny próg, znacząco utrudnia prowadzenie działalności rolniczej, a wprowadzenie niższego progu mogłoby pomóc w uzyskaniu szybszej pomocy finansowej w trudnych okresach. W związku z powyższym, obniżenie progu szkód do 10% jest uzasadnione w takiej sytuacji.
9. Wnosimy o wycofanie się z naliczania kar dla rolników w zakresie BHP wynikających z nowych przepisów.
Od 7 marca 2024 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn oraz narzędzi stosowanych w rolnictwie.
Według nas nowe przepisy uderzają rażąco w rolników prowadzących gospodarstwa rolne, ponieważ według nowych przepisów obsługa sprzętu rolniczego będzie możliwa jedynie dla pracowników przeszkolonych i zapoznanych z instrukcją obsługi oraz przepisami BHP. Dla sprzętu wymagającego specjalnych kwalifikacji, takich jak urządzenia energetyczne czy maszyny ciężkie, konieczne będzie posiadanie odpowiednich uprawnień.
Przepis ten powoduje wzrost finansowy utrzymania gospodarstwa poprzez finansowanie kolejnych szkoleń lub pozyskiwanie kolejnych uprawnień. Ponadto niespełnienie tych wymagań spowoduje, iż rolnik otrzyma płatności naliczone przez agencję płatniczą w zmniejszonej wysokości (kara administracyjna) od 3% nawet do co najmniej 15%. Powodem tego może być pogorszenie sytacji finansowej rolników oraz brak opłacalności produkcji, która i tak w obecnej chwili jest na praktycznie zerowym poziomie."
Wnioski w imieniu zarządu ŚIR podpisał prezes Mirosław Fucia.