W czerwcu br. obradowały rady powiatowe Świętokrzyskiej Izby Rolniczej, które sformułowały wnioski do realizacji przez Zarząd ŚIR. Wnioski, o których pisaliśmy w dniu 12 lipca https://tiny.pl/g9bs6n-n zostały przesłane do ministra rolnictwa. Otrzymaliśmy odpowiedź, którą przytaczamy poniżej:

Wniosek nr 1 i 4 (czyli przytaczamy wnioski) :

"1.Wnioskuje w sprawie powołania na szczeblu krajowym specjalnego i niezależnego  zespołu roboczego na rzecz utworzenia Funduszu Składkowego Ubezpieczeń od zjawisk atmosferycznych takich jak: przymrozki, grad, susza, ulewne deszcze, które  w związku     z ociepleniem klimatu nawiedzają sukcesywnie rolników od 2014 roku i brak tych rozwiązań powoduje, że rolnicy w roku bieżacym nie mogli ubezpieczać sadów oraz upraw warzywniczych.

4.Świętokrzyska Izba Rolnicza, po analizie aktualnego systemu ubezpieczeń upraw rolnych i  gospodarstw rolnych, wnosi do Krajowej Rady Izb Rolniczych za pośrednictwem  Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o podjęcie działań legislacyjnych w celu:

Wprowadzenia obowiązku ubezpieczenia każdego hektara użytków rolnych znajdujących  się  w posiadaniu rolników, bez względu na rodzaj prowadzonej produkcji roślinnej.

Obowiązek ten miałby na celu zabezpieczenie interesów ekonomicznych gospodarstw rolnych oraz ograniczenie negatywnych skutków finansowych spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi.

Wyłonienia jednej firmy ubezpieczeniowej w drodze przetargu lub innego trybu wskazanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która na terenie całego kraju, w tym na obszarze województwa świętokrzyskiego, zajmowałaby się kompleksową obsługą ubezpieczeń rolnych.

Rozwiązanie to ujednoliciłoby warunki ubezpieczeń, uprościło procedury oraz zapewniło jednolite stawki i warunki dla wszystkich rolników, ograniczając przy tym problemy związane z różnicami w ofercie i dostępnością usług ubezpieczeniowych na rynku.

Wobec obserwowanego w ostatnich latach wzrostu częstotliwości i skali szkód w uprawach spowodowanych przez zjawiska pogodowe takie jak susze, gradobicia czy nawałnice, konieczne jest zapewnienie powszechnego systemu ubezpieczeniowego dla wszystkich rolników. Obecny system dobrowolnych ubezpieczeń obejmuje tylko część areału upraw, co naraża wielu producentów rolnych na znaczne straty i brak rekompensat. Ustanowienie obowiązkowego ubezpieczenia każdego hektara oraz obsługi ubezpieczeń przez jedną wybraną firmę ułatwiłoby organizację systemu, zwiększyło jego efektywność oraz zapewniło sprawiedliwe warunki dla wszystkich gospodarstw."

Odp.cyt:
"Obowiązujący obecnie system ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich umożliwia 65 % dopłatę z budżetu państwa do składki ubezpieczenia:
1) upraw zbóż, w tym gryki i kukurydzy, upraw rzepaku, rzepiku, słonecznika, facelii, gorczycy, lnu, konopi włóknistych, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych, bobowatych grubonasiennych (roślin strączkowych), w tym soi, upraw bobowatych drobnonasiennych lub roślin zielarskich, od zasiewu lub wysadzenia do ich zbioru, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez huragan, powódź, deszcz nawalny, grad, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę, suszę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne
2) bydła, koni, owiec, kóz, drobiu lub świń od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez huragan, powódź, deszcz nawalny, grad, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę oraz w wyniku uboju z konieczności. W ramach obowiązkowych ubezpieczeń rolnik otrzymujący dopłaty bezpośrednie, musi ubezpieczyć przynajmniej połowę powierzchni upraw rolnych dotowanych, z wyłączeniem łąk i pastwisk, od przynajmniej jednego ryzyka obowiązkowego: gradu, przymrozków wiosennych, ujemnych skutków przezimowania, powodzi czy suszy.
System funkcjonuje od 2006 r. i jest stale rozszerzany i ulepszany. Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzono kolejne zmiany do ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, które rozszerzyły katalog upraw, do których udzielane są ze środków budżetu państwa dopłaty do składek z tytułu zawarcia
umów ubezpieczenia o słonecznik, facelię, len, konopie włókniste, bobowate drobnonasienne, rośliny zielarskie i gorczycę. Ponadto w celu zwiększenia dostępności ubezpieczenia - zwiększona została
fakultatywna franszyza do 35 % w przypadku ubezpieczenia upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek oraz zwiększone zostały limity procentowe stawek sumy ubezpieczenia za ubezpieczenia upraw drzew i krzewów owocowych oraz truskawek z dopłatą do składek ubezpieczenia z 9 % dla gleb I-IV klasy, 12 % dla gleb V klasy i 15 % dla gleb VI klasy odpowiednio do: 20 %, 22 % i 25 %.
Dodatkowo zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi stosowane są 70 % dopłaty do składek producentów rolnych z tytułu ubezpieczenia zwierząt gospodarskich od chorób zakaźnych zwierząt. Nabory wniosków w ramach interwencji I.12.1. rozpoczęły się w 2025 r.
Aktualnie konsultowany jest projekt Wytycznych szczegółowych dotyczących przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy dla interwencji I.12.2 Dofinansowanie funduszy wzajemnościowych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. W projekcie Wytycznych proponuje się 70 % dofinansowanie kosztów tworzenia funduszy wzajemnościowych w formie małych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych lub związków wzajemności członkowskiej w ramach istniejących towarzystw ubezpieczeń wzajemnych oraz refinansowanie przez pierwsze trzy lata 70 % wypłaconych odszkodowań przez nowo utworzone fundusze wzajemnościowe. Powyższe zapobiegnie zmniejszeniu dochodów producentów rolnych w przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych lub spadkiem cen produktów rolnych.
W odpowiedzi na wnioski zgłaszane do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w związku z trudnościami w dostępie do preferencyjnego ubezpieczenia upraw rolnych, aktualnie prowadzone są prace nad zmianą ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w celu uproszczenia systemu dopłat do składek producentów rolnych ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich.
Jednocześnie należy podkreślić, że przepisy Komisji Europejskiej regulujące warunki udzielania pomocy publicznej jednoznacznie stanowią, że pomoc na opłacanie składek:
a) nie może stanowić bariery w funkcjonowaniu rynku wewnętrznego w zakresie usług ubezpieczeniowych,
b) nie może być ograniczona do ubezpieczeń oferowanych przez jedno towarzystwo ubezpieczeniowe ani grupę towarzystw ubezpieczeniowych,
c) nie może być uzależnione od warunku, że umowa ubezpieczeniowa ma być zawarta z firmą mającą siedzibę w danym państwie członkowskim."

Wniosek nr 2, (czyli - cytujemy):

"W ostatnim czasie bardzo wielu mieszkańców wsi zgłasza się do biur powiatowych ARiMR  w celu uzyskania zaświadczeń o uzyskanych płatnościach lub zaświadczeń o nieuzyskiwaniu takich płatności. Przedmiotowe zaświadczenia są niezbędne do uzyskania świadczeń i zasiłków wypłacanych przez pomoc społeczną. Uzyskanie takiego zaświadczenia sprawia duże trudności mieszkańcom wsi korzystającym z pomocy społecznej, gdyż trzeba dojechać kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów do biura powiatowego ARiMR i złożyć wniosek o wydanie takiego zaświadczenia. Następnie trzeba czekać na wydanie takiego zaświadczenia. Praktycznie trzeba poświęcić cały dzień i ponieść koszty dojazdu, aby uzyskać takie zaświadczenie co dla osób korzystających z opieki społecznej jest dużym wyrzeczeniem i wydatkiem.

Drugą wadą wydawania papierowych zaświadczeń jest obciążenie pracowników biur  powiatowych ARiMR tą czynnością, która zabiera wiele czasu, który może być poświęcony na inne pilne zadania realizowane przez pracowników ARiMR.

W związku z powyższym Zarząd ŚIR zgłasza konieczność oraz prosi o podjęcie działań skutkujących stworzeniem aplikacji – Centralnej Bazy Beneficjentów Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z której mogliby korzystać po zalogowaniu pracownicy pomocy społecznej w celu zweryfikowania dochodu mieszkańca wsi uzyskanego z ARiMR. Pozwoliłoby to na odstąpienie od obowiązku dostarczenia zaświadczenia przez osoby chcące skorzystać ze świadczeń oraz zasiłków z pomocy opieki społecznej. Usprawniłoby i odciążyłoby to również prace biur powiatowych ARiMR."
Odp. -cyt.: "Przedstawiona prośba o dostęp do danych zawartych w systemach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, poprzez udostępnienie pracownikom pomocy społecznej bezpośredniego połączenia do tych systemów wiąże się z udostępnieniem przetwarzanych w nich danych osobowych.
W związku z tym uprzejmie informuję, że kwestia związana z przetwarzaniem danych osobowych, w tym udostępnienie ich innym podmiotom – bankom, musi opierać się na jednej z przesłanek, o których mowa w art. 6 ust. 1 Rozporządzenia 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), tj.:

Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:
a) osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów;
b) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy;
c) przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze;
d) przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej;
e) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;
f) przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.
Akapit pierwszy lit. f) nie ma zastosowania do przetwarzania, którego dokonują organy publiczne w ramach realizacji swoich zadań.”.
Ponadto, udostępnianie danych innym podmiotom powinno odbywać się zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 w/w Rozporządzenia (RODO). W szczególności, należy tutaj zwrócić uwagę na zapis zawarty w art.5 ust.1 lit. b), zgodnie z którym dane osobowe muszą być zbierane w konkretnych, wyraźnych i prawnie uzasadnionych celach i nieprzetwarzane dalej w sposób niezgodny z tymi celami.
Każdy podmiot zewnętrzny, który chce od ARiMR pozyskiwać dane osobowe beneficjentów powinien wskazać podstawę prawną pozyskiwania tych danych. Powołany w piśmie argument, tj. odstąpienie od obowiązku dostarczenia zaświadczenia przez osoby chcące skorzystać ze świadczeń lub zasiłków z pomocy opieki społecznej, nie stanowi wystarczającej podstawy przekazania danych w rozumieniu przepisów RODO.

Wniosek podmiotu zewnętrznego, poza podstawą prawną żądania, powinien wskazywać również cel i przeznaczenie żądanych danych oraz uzasadnienie. Ponadto, wnioskodawca powinien precyzyjnie określić zakres żądanych danych. W przypadku podmiotów zewnętrznych ARiMR sprawdza, czy spełnione są
wszystkie wymogi, w tym, czy wskazana podstawa uprawnia dany podmiot do pozyskania danych z ARiMR i udostępnia dane bądź odmawia ich udostępnienia."

Wniosek nr 3- cyt.: "W związku ze znaczną trudnością w logowaniu do tzw. aplikacji suszowej polegającą na konieczności logowania się między innymi za pośrednictwem profilu zaufanego zgłaszamy konieczność zmiany logowania do powyższej aplikacji poprzez zastosowanie logowania analogicznego jak do aplikacji eWniosek+, czyli za pośrednictwem nr gospodarstwa czyli loginu i hasła.

W chwili obecnej, aby zalogować się do aplikacji suszowej w przypadku chęci zgłoszenia szkody w uprawach spowodowanych przez suszę trzeba posiadać profil zaufany, którego założenie sprawia duże trudności rolnikom. Aby założyć profil zaufany rolnik musi posiadać adres mailowy, na który przychodzi kod autoryzujący niezbędny do założenia profilu oraz istnieje konieczność potwierdzenia tego profilu w jednym z punktów potwierdzających profile. Istnieje też możliwość założenia profilu za pośrednictwem bankowości elektronicznej.

Powyższe wskazuje, że osoby, które nie są na bieżąco z postępującą technologią cyfrową są wykluczone z możliwości składania wniosków o oszacowanie strat w rządowej aplikacji suszowej.

W związku z powyższym widzimy konieczność zmiany rejestracji i logowania w tzw. aplikacji suszowej na metodę opartą jedynie na użyciu loginu i hasła stosowanego w aplikacji eWniosekPlus tożsamego przy składaniu wniosków o dopłaty bezpośrednie w ARiMR.

Delegaci Świętokrzyskiej Izby Rolniczej z terenu województwa świętokrzyskiego zgłaszają, że aplikacja błędnie wylicza wartości procentowe strat, zdarzają się sytuacje, że na tym samym obszarze występowania suszy aplikacja wylicza różne wartości.
Odp. - cyt.: "Aplikacja „Zgłoś szkodę rolniczą” działa od 2020 r. na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zgodnie z przepisami § 5 ust. 7 ww. rozporządzenia, wysokość szkód powstałych w wyniku suszy jest ustalana za pomocą oprogramowania udostępnionego przez ministra właściwego do spraw informatyzacji, pod adresem elektronicznym wskazanym na podmiotowej stronie internetowej tego ministra.
Dane dotyczące rodzaju uprawy, jej powierzchni oraz geometrii pobierane są do aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą” automatycznie z systemu eWniosek+, a zatem systemy te są zintegrowane.
Aplikacja do szacowania szkód powstałych w wyniku suszy jest aplikacją rządową, a wszystkie aplikacje rządowe, z których korzystają również producenci rolni, wymagają logowania przy użyciu podpisu profilem zaufanym. Aplikacja działa na stronach rządowych co zapewnia danym, które są w niej zawarte najwyższy stopień zabezpieczenia. Coraz więcej rolników ubiegając się o pomoc np. „800+” czy korzystając z
bankowości elektronicznej, korzysta z profilu zaufanego a zatem ma wiedzę jak się nim posługiwać. W 2023 r. wnioski o oszacowanie szkód powstałych w wyniku suszy za pośrednictwem aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą” złożyło blisko 290 tys. producentów rolnych.
Ponadto zgodnie z obowiązującymi przepisami oszacowania szkód powinien dokonać niezależny organ, a zatem wątpliwości co do obiektywności mogłoby budzić prowadzenie aplikacji suszowej przez organ, który jednocześnie odpowiedzialny jest za obliczanie i przyznawanie pomocy na podstawie jej danych z aplikacji.
Jednocześnie należy podkreślić, że aplikacja nie służy do składania wniosków o pomoc w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a jedynie o oszacowanie szkód powstałych w wyniku suszy. Już obecnie wielu rolników myli składanie wniosków o oszacowanie szkód w aplikacji i składanie wniosków o pomoc w Agencji.
W przypadku przeniesienia aplikacji do Agencji, rolnicy mogliby uznać, że wniosek o oszacowanie szkód jest wnioskiem o udzielenie im pomocy, a protokół stanowi podstawę do wypłaty pomocy.
Przedstawiając powyższe informuję, że corocznie wprowadzane są w aplikacji „Zgłoś szkodę rolniczą” zmiany mające na celu usprawnienie jej działania i spowodowanie aby była jak najbardziej przyjazna dla użytkowników."
Pkt 5, cyt.: "Konieczność zmiany warunków wypłaty tzw. "renty wdowiej" (czyli innego świadczenia razem z rentą rodzinną), mianowicie: Jednym z warunków otrzymania „renty wdowiej" jest nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w dniu ukończenia przez kobiety 55 lat lub 60 lat przez mężczyzn. Wnioskujemy, aby w przypadku ubiegania się o rentę wdowią warunek nabycia prawa do renty rodzinnej  został obniżony do wieku 50 lat w przypadku kobiet i 55 lat w przypadku mężczyzn, w obecnej chwili wiele osób jest wykluczonych z „renty wdowiej", gdyż śmierć małżonka nastąpiła przed ukończeniem 55 lat przez kobiety i 60 lat przez mężczyzn."
Odp.- cyt.: "W dniu 24 lipca 2025 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wysłało pismo do
Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z prośbą o przekazanie odpowiedzi
do Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie konieczność zmiany warunków wypłaty
tzw. renty wdowiej”.
Pismo podpisał Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefan Krajewski.