W odpowiedzi na pismo KRIR w sprawie obowiązku wybudowania i posiadania przez właścicieli gospodarstw hodowlanych płyt obornikowych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 18 grudnia 2025 r., przekazało następujące wyjaśnienia.
„Odnosząc się do kwestii dotyczącej przepisów prawnych, z których wynikają obowiązki przechowywania nawozów naturalnych uprzejmie informuję, że kwestie te wynikają z dyrektywy 91/676/EWG dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego tzw. dyrektywa azotanowa(1). Przepisy te zostały transponowane do prawa krajowego – do ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne(2) oraz niektórych aktów wykonawczych dla których to przepisów wiodący jest minister ds. gospodarki wodnej – obecnie Ministerstwo Infrastruktury.
Przyjęte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” tzw. program azotanowy(3) rozwiązania są efektem negocjacji Polski z Komisją Europejską, co było podstawą do zakończenia postępowania naruszeniowego i pozwoliło uniknąć dotkliwych dla budżetu państwa kar finansowych z tytułu niewykonania wyroku TSUE (sprawa C-356/13).
Projekt przyjętej w lipcu 2017 r. ustawy – Prawo wodne(4) pierwotnie zakładał zwolnienie z obowiązku realizacji programu azotanowego małych gospodarstw (posiadających do 10 ha albo posiadających do 10 DJP – sztuk zwierząt) jednak podczas spotkania w resorcie środowiska w czerwcu 2017 r. Komisja Europejska oceniając projekt ustawy zakwestionowała ustawowe zwolnienie z programu azotanowego małych gospodarstw. Zdaniem Komisji Europejskiej takie zwolnienie oznaczałoby niestosowanie programu azotanowego na obszarze całej Polski. W konsekwencji, podczas prac nad projektem ustawy – Prawo wodne, usunięto zwolnienie dla małych gospodarstw z obowiązku stosowania programu azotanowego.
Jednocześnie informuję, że zgodnie z posiadanymi przez MRiRW informacjami[1] aktualne przepisy dotyczące obowiązku posiadania miejsc do przechowywania nawozów naturalnych we Francji są zbliżone do krajowych rozwiązań w tym zakresie. Warto dodać, że we Francji program działań składa się z krajowego programu działań i regionalnych programów działań, w których to przepisy mogą różnić się w zależności od danego regionu. W zakresie przepisów dotyczących przechowywania nawozów naturalnych we Francji minimalne wymagane pojemności są określone dla bydła, owiec, kóz, świń i drobiu (w zależności od szeregu czynników, wynoszące od 4 do 7,5 miesiąca produkcji). W przypadku innych gatunków zwierząt minimalna pojemność magazynowa zależy od regionu. Miejsca do przechowywany nawozów naturalnych muszą być wodoszczelne.
Niezależnie od powyższego, w związku z planowanym w przyszłym roku przeglądem programu azotanowego(3), który prowadzony będzie przez wiodące w tej sprawie Ministerstwo Infrastruktury, MRiRW zgłaszało propozycje nowych ułatwień dla rolników. Proponuję, by przedstawiciel KRiR, który od samego początku włączany jest do tego procesu, również występował do Ministra Infrastruktury z Państwa propozycjami. Wyrażam przekonanie, że nasza wspólna argumentacja pozwoli na wypracowanie jeszcze bardziej korzystnych i dostosowanych do aktualnych warunków i potrzeb rozwiązań.
Odnosząc się do kwestii braku jasnych, precyzyjnych wymagań ujętych w jednym akcie prawnym należy wskazać ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych(5) nie nakłada nowych obowiązków i nie zmienia zasad wyliczania niezbędnej powierzchni lub pojemności miejsc do przechowywania nawozów naturalnych, a jedynie daje możliwość odroczenia terminu na dostosowanie miejsc do przechowywania nawozów naturalnych. Szczegółowe zasady dotyczące przechowywania nawozów naturalnych znajdują się w rozdziale 1.4 Warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postepowanie z odciekami programu azotanowego(3).
W odniesieniu do wątpliwości dotyczących art. 38 ustawy z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi(6), należy zaznaczyć, że zgodnie z ww. art. poszkodowanym będącym podmiotami prowadzącymi chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich (niezależnie od posiadanych DJP), których gospodarstwa lub grunty rolne są położone na obszarze, na którym wprowadzono stan klęski żywiołowej w związku z powodzią, która miała miejsce we wrześniu 2024 r. został wydłużony termin na dostosowanie odpowiednich miejsc do przechowywania nawozów naturalnych do dnia 31 grudnia 2027 r.
Jednocześnie w nawiązaniu do informacji przekazanej przy piśmie z dnia 16 września 2025 r. znak sprawy: DHR.n.8110.31.2025. dotyczącej uruchomienia naboru wniosków na wsparcie doposażenia miejsc do przechowywania nawozów naturalnych z KPO, informuję, że w związku brakiem zgody na dodanie w ramach IV rewizji KPO wsparcia w zakresie doposażenia miejsc do przechowywania nawozów naturalnych, prace w tym zakresie nie mogą być prowadzone.”
Podstawa prawna:
- dyrektywa Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/EWG) (Dz.U.UE.L.1991.375.1)
- ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566)
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. z 2023 poz. 244)
- ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz U. z 2017 r. poz. 1566) https://dziennikustaw.gov.pl/DU/rok/2017/pozycja/1566
- ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych (Dz.U. 2025 poz. 1187)
- ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2025 r. poz. 1402)
W załączeniu korespondencja w powyższej sprawie:
Pismo KRIR https://tiny.pl/f-11jjk5
Pismo DIR https://tiny.pl/0v9gj0gf
Odp. MRiRW https://tiny.pl/gjf5ddj1
Źródło: KRIR