W odpowiedzi na wniosek Zarządu KRIR z dnia 21 lipca 2025 r. (do pobrania tutaj), Ministerstwo Infrastruktury w sprawie zmiany ustawy Prawo wodne w zakresie obowiązku przynależności do spółek wodnych, Ministerstwo Infrastruktury, pismem z dnia 28 listopada 2025 r., udzieliło następującej odpowiedzi:
Obserwowane w ostatnich dekadach zmiany klimatu prowadzą do nasilania zjawisk ekstremalnych, takich jak susze, podtopienia i powodzie. Zjawiska te dotyczą wielu obszarów gospodarki, co ma odzwierciedlenie także na poziomie administracji rządowej. Wydaje się, że odpowiednią przestrzeń, w której możliwe jest połączenie potrzeb różnych interesariuszy zapewnia obecnie Ministerstwo Infrastruktury. W resorcie tym zatrudnieni są eksperci z dziedziny gospodarki wodnej specjalizujący się zarówno w aspektach technicznych, środowiskowych, jak i prawnych. W związku z tym deklaruję otwartość na współpracę w zakresie wypracowania działań zaradczych dla problemów występujących m.in. na styku gospodarki wodnej i rolnictwa. Niewątpliwie jednym z wyzwań na tej płaszczyźnie jest przystosowanie rolnictwa do funkcjonowania zarówno w okresach niedoboru wody, jak i do ograniczania konsekwencji wynikającej z jej nagłego nadmiaru. Ministerstwo Infrastruktury dostrzega potrzebę rozpoczęcia działań w zakresie opracowania zintegrowanego systemu gospodarowania wodami oraz glebami, który będzie w stanie magazynować wodę w okresach wilgotnych, a następnie efektywnie wykorzystywać ją w okresach suchych. Działanie takiego systemu stanie się możliwe m.in. dzięki sprawnie funkcjonującej sieci spółek wodnych.
W świetle aktualnych przepisów prawa zobligowanie rolników do przystępowania do spółek wodnych może być postrzegane jako naruszenie przepisów. Niemniej jednak, podzielam zdanie Pana Prezesa, iż funkcjonowanie przedmiotowych spółek na obecnych zasadach nie pozwala na realizację kluczowego celu, jakim jest zaspokajanie potrzeb w zakresie gospodarowania wodami na obszarach rolniczych. Tym samym, nie wpływają one również na wzrost odporności polskiego rolnictwa na obserwowane zmiany klimatyczne.
Celem rozwiązania m.in. tego problemu, na początku 2025 r. w Ministerstwie Infrastruktury powołano grupę ekspertów ds. zmian prawnych w zakresie zarządzania gospodarką wodną. Jedną z rekomendacji grupy jest zmiana prawa w zakresie funkcjonowania spółek wodnych oraz stworzenie nowego instrumentu finansowego pod
roboczą nazwą „funduszu wodnego”, który będzie wspierał samorządy oraz spółki wodne w zakresie zadań związanych z budową oraz utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych. Propozycje zmian zostaną przedstawione opublikowane w I połowie 2026 r. Do tego czasu zachęcam do wykorzystywania przez spółki wodne obecnych przepisów zawartych w ustawie — Prawo wodne:
- Art. 454 – uprawnienie dla spółki wodnej uzyskiwania należności od osób niebędących członkami ponoszonych z tytułu odnoszenia korzyści z urządzeń spółki wodnej;
- art. 206 – instrument nakładania obowiązku prawidłowego utrzymania urządzeń melioracji wodnych — jeżeli ten obowiązek nie jest wykonywany
Poza powyższym, pragnę podziękować za propozycje zmian przedstawione w piśmie KRIR z 21 lipca 2025r. Jednocześnie deklaruję otwartość zarówno swoją, jak i całego Zespołu ds. zmian prawnych w zakresie zarządzania gospodarką wodną w stworzeniu nowych i modyfikacji obecnie obowiązujących ram prawnych, które zapewnią sprawne funkcjonowanie spółek wodnych w Polsce oraz pozytywnie wpłyną na poprawę stanu wód.