W odpowiedzi na wniosek (pobierz) Zarządu KRIR, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 26 sierpnia 2025 r., przedstawiło następujące wyjaśnienia w sprawie znoszenia stref zagrożenia chorobą niebieskiego języka.

Warunki przyznania statusu państwa członkowskiego lub strefy wolnych od zakażenia wirusem choroby niebieskiego języka (BW) są określone w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/689. Zgodnie z przepisami załącznika V Część II Rozdział 4 Sekcja 1 tego rozporządzenia, status państwa członkowskiego lub strefy wolnych od zakażenia BTV można przyznać państwu członkowskiemu lub strefie, w których już zgłoszono zakażenie BTV (z taką sytuacją mamy obecnie do czynienia w Polsce) wyłącznie wówczas, gdy:

1. przez co najmniej ostatnie 24 miesiące prowadzono nadzór zgodny z rozdziałem 1 sekcja 3 oraz
2. w ciągu ostatnich 24 miesięcy u docelowej populacji zwierząt nie potwierdzono żadnego przypadku zakażenia BW.

Na terytorium Polski w 2024 r. potwierdzono wystąpienie 7 ognisk choroby niebieskiego języka u bydła, a w 2025 r. 4 ogniska tej choroby, z czego ostanie 10 lipca 2025 r. Sytuacja epidemiologiczna w kontekście tej choroby nie jest zatem stabilna czemu aktualnie sprzyja sezonowa aktywność owadów kłująco-ssących z rzędu muchówek, rodzaju kuczmany (Culicoides) wektorów tej choroby. Okres aktywności kuczmanów w Polsce przypada zwyczajowo od wiosny do jesieni z największym nasileniem w okresie od maja do września i jest zależny od warunków środowiskowych.

Biorąc pod uwagę konieczność spełnienia powyższych wymagań oraz rozwój sytuacji epidemiologicznej w Polsce w zakresie BTV, aktualnie nie ma podstaw do zniesienia obszaru wyznaczonego w związku z występowaniem choroby niebieskiego języka na terytorium Polski, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2024 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem choroby niebieskiego języka. W związku ze stwierdzeniem 4 ogniska BTV w 2025 r. w Polsce konieczne okazało się natomiast zwiększenie zasięgu tego obszaru. Powyższe działanie ma na celu m.in. ochronę części terytorium Polski nadal wolnego od tej choroby i utrzymanie tego statusu.

Odnosząc się z kolei do poruszonej w piśmie kwestii wyznaczania obszarów związanych z wystąpieniem ognisk afrykańskiego pomoru świń (ASF) i wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) uprzejmie informuję, że zadanie to pozostaje w gestii organów Inspekcji Weterynaryjnej, które zgodnie z art. 21 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2020/687, są obowiązane wyznaczyć tzw. obszar objęty ograniczeniami. Taki obszar obejmuje: obszar zapowietrzony, obszar zagrożony oraz, w razie potrzeby, obszary buforowe wokół lub w sąsiedztwie obszarów zapowietrzonego i zagrożonego. Zasięg ww. obszarów oraz okres obowiązywania środków. które mają być stosowane w tych obszarach opierają się na przepisach ustanowionych w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2020/687 oraz na kryteriach określonych w art. 64 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/429, w tym: sytuacji epidemiologicznej na obszarach dotkniętych chorobą, ogólnej sytuacji epidemiologicznej w zakresie choroby, a także poziomie ryzyka dalszego rozprzestrzeniania się choroby.

Komisja Europejska z powodu ognisk choroby kategorii A przyjmuje zazwyczaj także akty prawne określające minimalne obszary objęte ograniczeniami, jakie muszą być ustanowione w zobowiązanych państwach członkowskich oraz wynikające z tego obowiązki stosowania na tych obszarach środków, co najmniej do dat wskazanych w tych aktach. Ww. działanie stanowi podstawę regionalizacji, która zmierza do minimalizacji nieuzasadnionych zakłóceń w przemieszczaniu zwierząt i produktów, w tym na terytoria państw trzecich, w przypadku występowania ognisk tego rodzaju choroby w danym państwie członkowskim.

Jednocześnie informuję, że Główny Lekarz Weterynarii, czyli organ odpowiedzialny za uzgodnienia z Komisją Europejską w kwestii wyznaczania obszarów objętych ograniczeniami wskazanych w przepisach UE, podejmuje systematyczne działania na rzecz zmniejszania ich zasięgu. Po upływie określonych przepisami terminów składane są do Komisji wnioski o uchylanie lub zmianę statusu lub zasięgu poszczególnych obszarów. Główny Lekarz Weterynarii dokłada starań, aby wnioski o zniesienie lub modyfikację zlokalizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obszarów objętych ograniczeniami były składane niezwłocznie po spełnieniu określonych dla danego obszaru kryteriów.

W przypadku rozpatrywania każdego z wniosków Komisja bierze jednak pod uwagę szereg czynników, w tym ogólną sytuację epidemiologiczną na terytorium danego państwa, ocenę ryzyka wynikającą ze zmiany zasięgu obszarów objętych ograniczeniami, sezonowość choroby oraz podejmowane działania. Każdy składany wniosek jest rozpatrywany przez Komisję indywidualnie, a ostateczna decyzja zapada w gronie wszystkich państw członkowskich.